-
1 удержаться
совер.едва удержаться на ногах – зынтæй ныффидар уын лæугæйæ
2. хи бауромынон не мог удержаться от радостного восклицания – йæ цины хъæр бауромын нæ бафæрæзта
еле удержаться от смеха – худæг тыххæй бауромын
удержаться на старых позициях – зæронд позициты хи бауромын
-
2 задержать
совер.1. (не пустить) бафæстиат кæнын, бауромыня собрался уехать, но дела меня задержали – цæуинаг уыдтæн, фæлæ мæ хъуыддæгтæ бафæстиат кодтой
2. (приостановить) бауромын, фæуромынзадержать дыхание – улæфт бауромын
вора задержали на месте преступления – хуыснæджы йæ фыдракæнды ран æрцахстой
-
3 удержать
совер. бауромынс трудом удержал я лошадей – бæхты тыххæй баурæдтон
удержать пятьдесят рублей из заработной платы – мыздæй фæндзай сомы бауромын
удержать слезы (перен.) – цæссыгтæ бауромын
-
4 остановить
совер. в разн. знач. æруромын, бауромын, æрлæууын кæныностановить лошадь – бæх æруромын
морозы остановили работу (Даль) – уазæлттæ куыст баурæдтой
остановить на чем-л. внимание (перен.) – цæстдард истæуыл бауромын
-
5 прекратить
совер. кæрон скæнын, бауромын, ныууадзынпрекратить стрельбу – æхст бауромын
-
6 сдержать
совер.1. бауромын, ныххæцын, фæхæцынсдержать коня – бæх бауромын
2. (выполнить) сæххæст кæнын, нæ фæсайынсдержать обещание – радтгæ дзырд сæххæст кæнын
-
7 воспрепятствовать
совер. нæ бауадзын, бакъуылымпы кæнын, бауромын -
8 выдержать
совер.1. бафæразын, бауромын, ныффæразын, ныуудæссынкрыша не выдержала тяжести снега и обрушилась – уæлхæдзар миты уæзæн нæ ныффæрæзта (миты уæз нæ баурæдта) æмæ ныккалди
мальчик не выдержал и заплакал – лæппу нæ ныффæрæзта æмæ скуыдта
-
9 вычесть
-
10 забастовать
совер. куыст бауромын -
11 затаить дыхание
улæфт бамынæг кæнын, улæфт бауромын -
12 огонь
муж.1. зынг, арт, цæхæр; рухсразвести огонь – арт скæнын
в огне войны – хæсты цæхæры
огни погасли – рухсытæ ахуыссыдысты
2. (стрельба):артиллерийский огонь – артиллерион зынг, артиллерион æхст
открыть огонь – æхст байдайын
прекратить огонь – æхст бауромын
-
13 оставить за собой право
-
14 приостановить
совер. ныллæууын кæнын, бауромын, фæуромын -
15 сдержаться
совер. хи бауромын, хиуыл фæхæцын -
16 снести
совер.снести письмо на почту – фыстæг постмæ ахæссын
2. (отнести в одно место) æрхæссын, æрæмбырд кæнынснести камни в кучу – дуртæ цæндмæ æрæмбырд кæнын
водой снесло плотину – дон ауæзт фæхаста
старый дом давно снесли – зæронд хæдзар раджы фехæлдтой
5. æрæфтауынкурица снесла яйца – карк æйчытæ æрæфтыдта
он не снес обиды – æфхæрд нæ ныббыхста
-
17 стерпеть
совер. бабыхсын, ныббыхсын, бафæразын, ныффæразын; баудæссын; хи бауромын -
18 суметь
совер. сарæхсын; бафæразынон не сумел остановить лошадь – бæх бауромын нæ сарæхсти
См. также в других словарях:
бауромын — ↑ уромын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: бауромынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: бауромæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: бауромæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз бауро … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
бауромын — з.б.п., баурæдтон, баурæдтаин, бауромдзынæн … Орфографический словарь осетинского языка
уромын — ↓ ауромын, бауромын, æруромын, æрбауромын, ныууромын, фæуромын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: уромынтæ … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
БАЛСÆДЖЫ ЦАЛХ — тж. МАЛСÆДЖЫ ЦАЛХ, ОЙНОНЫ ЦАЛХ Цавæрдæр хæстон хотых. Балсæджы чызг йæ фыдæн куы радзырдта, Сослан æй кæй бафхæрдта, уый, уæд Балсæг йæ Цалхæн загъта: «Цæугæ æмæ Сосланы амар!» Рарастис гуыргуыргæнгæ Балсæджы Цалх Сосланы марынмæ. Ныхъхъæр кодта… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ТУТЫР — Ирон мифологийы адæмы фосæн тых чи кæны, чи сæ цæгъды, ахæм тугдзых сырдты, уæлдайдæр та бирæгъты бардуаг. Бирæгъ стыр фыдбылызтæ хаста, зиæнттæ кодта фосдарæг ирон адæмæн, уымæ гæсгæ карз уыд йемæ тох, стæй дзы сæхи дæр хызтой, æгæр мæгуыр ын… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЦЫКУРАЙЫ ФÆРДЫГ — тж. УРС ФÆРДЫГ Нарты кадджыты 1946 азы рауагъды йæ чиныгаразджытæ амонынц: «Зынаргъ дуры мыггаг. Ам: мард æгас кæныны, цæфтæ дзæбæх кæныны тых кæмæ ис, ахæм фæрдыг. Ома, цы курай, уый дæтты». Кадджыты та кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста» йы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БАСТ ХÆРÆГ НÆ ФÆЛÆУУЫН — Искæй æвзæрдзинæдтæм, мастдзæуæн митæм хи нæ бауромын. Йæ ком ивазы бон изæрмæ, баст хæрæг дæр æм нæ фæлæудзæн. (Букуылты А. Хæхты – дидинæг.) Федтон дæ мæхи цæстæй, абон райсомæй комы доны былы цы митæ кодтай, уый. Дæ митæм баст хæрæг дæр нæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЫНАТЫ ÆВÆРЫН — 1. Кæйдæр исты куысты бауромын. 2. Уагмæ, ранмæ æркæнын. Поставить на место, сбить спесь. To bring smb. to his level; to tell smb. where to get off … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГАЛИУ КЪУХÆЙ РАХИЗЫЛ НЫХХÆЦЫН — Исты фыдбылызы хъуыддагмæ хи тыхæй бауромын. Цымыдис адæм сæ хъус схъил кодтой æмæ æнхъæлмæ кастысты, Хату йæ маст цы хуызы райсдзæн, уымæ. Фæлæ уæззау зондыл хæст лæппу галиу къухæй ныххæцыд рахизыл æмæ йæхи фарста... (Хъайтыхъты А. Фыййауы… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГУЫДЫР ÆВÆРЫН — 1. Исты хъуыддаг бауромын, йе стынг кæнын нал суадзын, истæмæн кæрон скæнын. Æппæт дзыллæйæн арфæйаг стæм, цагъардзинадыл сæвæрдтам гуыдыр. (Гайты Е. Хæхты цин.) Иуæн дзы йæ фæндтыл гуыдыр сæвæрын бахъæудзæн. (МД. 1970, 11.) Гъе, фæлæ зæрдæйы… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ НÆ ФÆЛÆУУЫН — тж. ЗÆРДÆ НÆ БАУРОМЫН Масты фæдыл нæ ацæуын, хивæнд ми нæ бакæнын. Æммыст æмæ кæд сылгоймæгты кæуынмæ йæ зæрдæ нал бауромид æмæ рахизид æнамонд Албегон. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Йæхæдæг сæ куы нæ ныххæццæ кæна бынатмæ, уæд йæ зæрдæ нæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
